Årets tulipanar

Tulipanane som vart planta i haust, i det som etter gamalt var farmor sitt tulipanbed, står no på sitt finaste. Dei rosa og kvite blomane gjer det ekstra triveleg å kome heim etter jobb, og so gjer dei utsikta frå kjøkenglaset endå litt finare.

Den kvite sorten er «Inzell» og har den perfekte tulipanforma.

Den mørkaste av dei rosa tulipanane er «Jumbo Pink», og kronblada går frå å vere mørke nederst og i midten til å bli sjrmerande bleikrosa i kanten.

Biletet i katalogen der eg kjøpte tulipanlaukane, framstilte «Affaire» som «Pink Jumbo» sin rake motsetnad med mørke ytterkantar og kvitt mot midten. I realiteten vart det ein svakt melert lyserosa, og det passa heldigvis godt inn saman med dei andre.

 

Farfarfrakk

Dei nye pallekarmane skulle beisast, og det var akkurat litt for kjølig til ikkje å ha tjukkegensar på. Men tjukkegensaren var jo alt for fin til å søle beis på, og ingen av arbeidsskjortene gjekk att med tjukkegensar under. Heldigvis hang farfar sin gamle frakk i kjellaren. Det var den frakken han hadde på seg på jobb då han var bussjåfør.  Frakken er litt revna i saumane og har umake knappar, men eg må seie eg følte meg skikkeleg flott i den!

Som ein bonus, låg der framleis ei rekning med farfar sin signatur i høgre frakkelomme. Den 18. januar 1991, dagen før storesystra mi vart fødd, betalte han for partering av ein gris. Mest truleg ein av dei to grisene storebror min hugsar frå då han var liten. Farmor og farfar brukte å fore opp to griser: ein som dei hadde sjølve og ein som dei selde for å betale for foret til dyra. Praktisk!

Krokusbløming!

Den siste veka har eg gått minst to hagerunder for dag, for å følgje med på og heie fram dei nølande krokusane. Dei stolar visst ikkje heilt på at vinteren verkeleg har sluppe taket – men i går og i dag har sola skine so fint at ho har lokka dei ut i bløming. Endeleg! Krokusane vi planta i fjor er noko ujamne, medan dei som er ein sesong eldre har litt meir erfaring og blømer både jamnare og meir sjølvsikkert.

Av dei nye krokuslaukane, er det «Cream Beauty» som skin klårast med bleikgule kronblad med ei smørgul innside.

Under presterosebusken vart det planta tre sorter, men det er berre to som har kome i bløming enno. «Tommasinianus «Ruby Giant» er so vidt komen fram, men på «Blue bird» er det berre lauvverket som er framme.

Hausten 2016 planta vi fire krokustypar i eine plenen, og alle kom att denne våren. «Vanguard» var den fyrste som spratt ut, sjølv om han var noko bleik i ettermiddagsskuggen.

«Gypsy Girl» og «Purpureus Grandiflorus», på den andre sida, er som små juvelar mellom visna lauv og spirande grasstrå.

Og elles er det fleire «Vanguard» på veg, saman med nokre «Jeanne d’Arc» som er so reinkvite at det nesten er stridt å sjå på.

I siste liten?

I år vart vårlaukane tinga inn i god tid, slik at utplantinga ikkje skulle bli so sein som i fjor. I førre veke var brått snøen halvvegs nede i fjellsidene, og då kom eg på kva det var eg hadde gløymt å gjere tidleg i oktober.

Ved fyrste fineversdag med mildt drag fekk eg med meg forsterkingar og tok til på arbeidet med å setje krokusar. Grunna tidleg kvelding laut eg vente med tulipanane og anemonene, men kryssar fingrane for ein høveleg setjedag til veka.

Tunmus

I dét eg løfta eine beinet opp for å setje foten på det fyrste trappetrinnet opp til inngangsdøra, pilte ein brun dott forbi rett under meg. Litt betutta vart eg ståande og lure. Var det eit visna haustlauv som fór forbi, trass vindstilla? Hadde eg i farten sparka borti ein tørr mosedott? Etter kunne det kanskje vere noko med runde øyre, rosa hale og svarte perleauge? Ja visst, det var ei lita mus!

Etter den nokonlunde uvanlege veremåten å døme, var det nok ei ungmus – ho klarte liksom ikkje bestemme seg for kva som var lurast å gjere i denne situasjonen. Etter å ha sete i ro lenge nok til at eg kunne ta nokre bilete av henne, fann likevel den vesle tunmusa ut at det beste nok var å springe derifrå i full fart.

Rognebær

Mot lyset

Grunna overfylde glaskarmar i fyrsteetasjen, laut ein av pelargoniumane etter farmor flyttast. Den som vart sett ned i kjellaren hadde ikkje verken blomar eller knoppar i vår, men i løpet av månadane i mørkret har han strekt seg oppover mot lyset frå det vesle kjellarvindauget. No står han og skin.

Matauk

Ein av grunnane til at hausten er mi favorittårstid, er nettopp haustinga. Etter å ha brukt sommaren på å modne og samle smak, er frukter og sopp klare for å plukkast i korger og spann for å foredlast (eller nytast der og då!).

No fyrst i september er dei fyrste prins-epla i hagen klare til å plukkast ned, potetene har teke til å få god storleik og dei lysegrøne epla (som vi ikkje veit namnet på) kan enkelt ristast ned frå greinene. Og alt dette kan ein samle inn på tjue minutt!

Skogen byr på litt andre råvarer. Dersom ein er heldig, finn ein nok kantarell til ei koking med suppe, og med den bleike piggsoppen kan ein lage soppstuing som høver til hjortebiff og dei heimavla potetene. Dersom ein er tolmodige og veit kor ein skal gå, kan ein dessutan finne litervis med tytebær – der er mamma eksperten og meisterplukkaren!

Oppdagingsferd i hagen

På mine rundturar rundt i hagen i sommar, openberra det seg fleire små overraskingar under lauv og mellom grasstrå. Her er nokre av dei:

1. Eit modna bringebær midt i prestegardsrosene.
2. Ein klump ravgul kvåe på det gamle morelltreet.
3. Ein hagesnigel med høgtliggjande husplassering.
4. Ein opna stemorsblomfrøkapsel.

Tomflasker frå ei anna tid

Det er kanskje ikkje so rart at ein i eit romrikt hus frå fyrste halvdel av førre hundreår finn mange ting ein aldri visste om at var der. Å leite gjennom skåp og skuffer er verkeleg som å vere på skattejakt, og nyleg rydda vi ut mesteparten frå det mest rotete rommet i kjellaren. Heilt inst i ei krå og under eit dugeleg lag støv, fann vi desse tomflaskene som stilt vitna om ei tidlegare tid.

Då far min var liten, hadde farmor og farfar gjestgiveri for turistar som fiska laks. Eg har fått fortalt om korleis danskane som kom hadde med seg både mat og drikkevarer, og at det gjekk riktig so lystig føre seg om kveldane når karane var komne inn att etter ei meir eller mindre vellukka fiskeøkt. Etter alt å døme er det på den måten whiskey- og likørflaska fann vegen ned i kjellaren min.

Når ein høyrer folk fortelje frå tida før ein var fødd, er det ikkje alltid like lett å danne seg eit skikkeleg, indre bilete av korleis det var. Ein anar berre små glimt av stemninga, hendingane og tablåa som blir skildra. Men når ein får konkrete gjenstandar å setje inn i biletet, blir det med ein gong meir detaljert. Neste gong far min mimrar attende til livlege sommarkveldar på bislaget eller i bestestova, kjem eg kanskje til å sjå føre meg ei hand som held kring Aalborg-flaska eller eit glas Old Brandy.